ساختمان موزه مراغه بین سالهای 53 تا 57 بوسیله انجمن آثار ملی اجرا شده است. این موزه در سال 75 در جهت هدفمندی آثار خود و بلحاظ اهمیت نقشی که این شهر در دوره ایلخانی داشته، به عنوان موزه تخصصی ایلخانی فعالیت خود را آغاز نمود
- مجموعه سفال
هنر سفالگری دوره ایلخانی را میتوان عصر طلایی سفالگری دوره اسلامی نامید. از خصوصیات بارز این دوره، تنوع ساخت سفال با تکنیکهای مختلف سفالگری و تنوع تزیینات سفالینههاست. سفالینههایی با تزیینات زیر لعاب شفاف در زمینه شیری و فیروزهای، سفالینههایی با تزیینات روی لعاب یا مینایی، سفالینههای زرینفام و لاجورد و همچنین کاشیهای هشتپر و نقش برجسته با لعابهای فیروزهای و زرینفام از آن جملهاند. تزیینات این سفالینهها متنوع و شامل انواع نقوش هندسی، نقوش گیاهی از برگهای متراکم اسلیمی و طوماری، نقوش حیوانی مثل غزال دونده، ماهی، اردک و پرندگان، نقوش انسانی از مجالس رقص، نوازندگی، شکار و کتیبههایی از اشعار فارسی، ضربالمثلها، دعاهای معروف و نقوش ترکیبی بوده است که در هر یک از مراکز سفالگری به ترتیبی خاص اجرا میگردید.
- مجموعه سکه
سکههای موزه مراغه از کاملترین مجموعه مسکوکات ایلخانی کشورمان بوده و تقریبا از همه ایلخانان ایران، سکههای ارزشمندی را در خود جای داده است. پول رایج ایلخانان بلحاظ کاربرد اقتصادی و معاملات تجاری و رسمی، بصورت پشتوانه تک فلزی و نقره بود. سکههای طلا برای مقاصد ویژه ایام عید و جشنها ضرب میشد و سکههای مسی(فلوس) برای معاملات روزمره رواج داشت.
تنوع نقوش سکهها در دوره ایلخانی معرف فرهنگ و تمدن آن عصر بوده و نقوش و مظاهر آئینی ادیان و فرقههای مختلف ضرب شده بر روی آنها، گویای تساهل مذهبی مغولان میباشند. همچنین بر سکههای ایلخانی متونی از آیات قرانی، لاالهالاالله، محمد رسولالله، نام خلفای راشدین و در دورهای کوتاه متن علیولیالله و نام دوازده امام بخط کوفی و نسخ نقش شده است. نام و القاب ایلخانان معمولا بخط اویغوری با خطوط عربی سکهها ترکیب شدهاند
برابر اخبار مندرج در کتب مورخان 87 مرکز ضرب سکه در دوره ایلخانان وجود داشته و مراغه، تبریز و سلطانیه از مراکز مهم ضرابخانههای حکومتی بودند.
- بخش شیشه
هنر شیشهگری در دوره ایلخانی بعلت فرار شیشهگران به کشورهای مصر و سوریه از رونق افتاد. شیشههای موزه مراغه از نمونههای نادر آن عصر است که دارای تزیینات مختلف شیشهگری شامل دمیدهآزاد، دمیده در قالب، تراش و افزوده بر روی بطری، قندیل و صراحی میباشند که از نقاط مختلف کشورمان بدست آمده است. شیشه مادهای ترکیبی از سیلیس به صورت شن و ماسه، قلیا بصورت سدیم و پتاسیم برای گدازآوری، آهک برای استحکام بخشی، اکسید سرب برای شفافیت و بیرنگی است.
- بخش فلز
در بخش فلز موزه مراغه نمونههای ارزشمندی از هنر فلزکاری دوره ایلخانی شامل انواع ظروف فلزی، پیهسوزهای مفرغی و شمعدانهای برنزی وجود دارد که به روشهای ریختهگری، قلمزنی و طلاکوبی ساخته شدهاند. در تزیینات این آثار استواری و استحکام با پای قوی حیوانات و صعود و روشنایی با شکل پرندگان نشان داده شده است.
همچنین در این موزه شمشیری است که متعلق به کری خان بن بهادرخان، حاکم داغستان بوده و حاوی تزیینات طلاکوبی بر روی عاج و مفرغ میباشد.